Marihuana

Skupština Crne Gore
Parlamentarni institut
Istraživački centar

Istraživački rad:
Zakonodavni tretman upotrebe kanabisa u medicinske svrhe u
državama članicama Evropske unije

Podgorica, decembar 2016. godine
* Stavovi izrečeni u tekstu ne predstavljaju zvaničan stav Skupštine Crne Gore.

                                                                         


UVOD

Kanabis (lat. cannabis) je ime za rod zeljastih biljaka koji potiče iz oblasti Centralne Azije i Indijskog poluostrva, čiji je osnovni psihoaktivni sastojak tetrahidrokanabinol (THC). Uprkos činjenici da ima svoju primjenu kako u industriji tako i u medicini, upravo zbog svog psihoaktivnog svojstva kanabis je u većini svjetskih zemalja na listi zabranjenih supstanci, te je shodno tome njegovo uzgajanje i korišćenje zakonski kažnjivo. Prema podacima navedenim u Svjetskom izvještaju o drogama za 2016. godinu1, izrađenom od strane Kancelarije UN za drogu i kriminal (United Nations Office for Drugs and Crime - UNODC), kanabis predstavlja vodeću ilegalnu supstancu na svijetu što se tiče gajenja, proizvodnje, preprodaje i broja korisnika. Ipak, izvještaj navodi kako je, tokom prethodne četiri godine, upotreba kanabisa u rekreativne svrhe legalizovana u Urugvaju i u Sjedinjenim Američkim Državama, tačnije u saveznim državama Aljaska, Kalifornija, Kolorado, Masačusets, Mejn, Oregon i Vašington. Kada su u pitanju evropske države, rekreativna upotreba kanabisa legalna je u Holandiji i Španiji, dok je određeni broj zemalja dekriminalizovao njegovu upotrebu.

Za razliku od rekreativne upotrebe kanabisa, njegovo korišćenje u medicinske svrhe predmet je
različitog zakonskog tretmana, te je dozvoljeno u znatno većem broju država. Određeni derivati i
sintetički preparati koji se dobijaju od ove biljke (tj. kanabinoidi) koriste se za liječenje određenog
broja medicinskih simptoma, poput mučnine i povraćanja prouzrokovanih hemoterapijom kod
pacijenata s kancerom, kao i stimulisanja apetita u okviru tretmana anoreksije i gubitka težine kod
pacijenata sa AIDS-om. Ipak, upotreba kanabisa i njegovih derivata najčešća je u sklopu terapija
za olakšavanje bolova i mišićnih grčeva, naročito onih izazvanim multiplom sklerozom, u okviru
kojih je njegova djelotvornost potvrđena određenim brojem medicinskih studija. 23

U Crnoj Gori kanabis se smatra zabranjenom supstancom, te su stoga njegovo posjedovanje,
proizvodnja i distribucija nezakoniti. Izuzetno, Zakonom o određivanju organa za vršenje
određenih poslova u oblasti proizvodnje i prometa opojnih droga (Službeni list Crne Gore br. 7/81)
navodi kako je državni organ uprave nadležan za poslove zdravstva zadužen za davanje odobrenja
organizacijama koje su registrovane za proizvodnju, uvoz i izvoz opojnih droga, kao i odobrenja
organizacijama koje se bave naučno-istraživačkim radom da mogu „u naučne svrhe proizvoditi
opijum zarezivanjem čaura maka, gajiti koka-biljku i proizvoditi pripravke sa psihoaktivnim
djelovanjem iz biljke kanabis“. Uzgoj konoplje, odnosno kanabisa koji sadrži najviše do 0,2%
psihoaktivne supstance, tetrahidrokanabinola (THC), u suvoj materiji biljke, u Crnoj Gori
dozvoljen je isključivo u prehrambene i industrijske svrhe. Ova oblast regulisana je Pravilnikom o
sadržaju zahtjeva i dozvole za gajenje maka i konoplje (Službeni list Crne Gore br. 27/14), u kome
se navode oblik i sadržaj zahtjeva, kao i obrazac i sadržaj dozvole za gajenje konoplje u navedene
svrhe.

U nastavku rada biće predstavljene zakonodavne odredbe kojima se reguliše pravni status
medicinskog kanabisa u državama članicama Evropske unije, kao i način njegove distribucije i
upotrebe u praksi.

GLAVNI NALAZI

Kada se analizira zakonodavni tretman medicinskog kanabisa u državama članicama Evropske
unije4, uviđa se raznolikost zakonodavnih rješenja iz ove oblasti u pojedinačnim nacionalnim
pravnim sistemima. Kada je u pitanju dostupnost medicinskog kanabisa u bilo kom obliku, od
ukupno 27 evropskih država obuhvaćenih ovim istraživanjem, njih 19 dozvoljava određeni stepen
legalne upotrebe farmaceutskih proizvoda na bazi ove biljke (Austrija, Belgija, Češka, Danska,
Estonija, Finska, Francuska, Holandija, Hrvatska, Italija, Irska, Njemačka, Poljska, Rumunija,
Slovačka, Slovenija, Španija, Švedska i Ujedinjeno Kraljevstvo). Sa druge strane, preostalih osim
država (Bugarska, Grčka, Kipar, Letonija, Litvanija, Luksemburg, Mađarska i Portugal) kanabis
tretira kao ilegalnu supstancu, čije je posjedovanje, uzgajanje i distribuiranje u potpunosti
zabranjeno zakonom, te je samim tim zabranjena i njegova upotreba u medicini.

Važno je naglasiti kako u državama koje dozvoljavaju legalnu upotrebu ljekova na bazi kanabisa
za liječenje određenih medicinskih stanja postoje jasni i detaljni propisi koji se tiču uzgajanja
kanabisa, pripreme medicinskih proizvoda i farmaceutskih smješa, njihovog uvoza i izvoza, kao i
prepisivanja pacijentima od strane ljekara ili farmaceuta. Legalizacija medicinskog kanabisa ne
podrazumijeva izdavanje same biljke na recept, već prepisivanje gotovih farmaceutskih proizvoda
koji sadrže ekstrakt ove biljke, ili, u nekim slučajevima, individualno pripremanih farmaceutskih
smješa na bazi kanabisa. Određeni broj država, poput npr. Danske i Belgije, ne dozvoljava upotrebu pomenutih smješa, već isključivo licenciranih gotovih proizvoda, poput oralnih sprejeva.

Takođe, u proteklih nekoliko godina primjetan je trend legalizacije medicinske upotrebe kanabisa,
odnosno farmaceutskih proizvoda na bazi ove biljke u državama članicama EU, s obzirom da je
jedan broj država u tom periodu odobrio njihovo legalno korišćenje, dok nije zabilježen nijedan
slučaj zabrane. U određenom broju zemalja koje trenutno zakonom zabranjuju upotrebu kanabisa
u medicini u toku su javne ili parlamentarne rasprave u vezi s ovim pitanjem. Tako je na Kipru
predlog zakona o legalizaciji ove supstance trenutno u proceduri, dok se debata o tom pitanju
vodila i u parlamentima Luksemburga i Mađarske.

Za potrebe prikupljanja neophodnih informacija prvenstveno su korišćeni upitnici i odgovori
postavljeni na internet stranicama Evropskog centra za parlamentarno istraživanje i
dokumentaciju (ECPRD)5, dok su dopunski izvor informacija predstavljali relevantni pravni akti
pojedinačnih država. U nastavku rada biće predstavljena pojedinačna nacionalna zakonodavna
rješenja u vezi sa pravnim statusom medicinskog kanabisa u državama članicama Evropske unije
obuhvaćenim ovim istraživanjem.

Austrija

Austrijsko zakonodavstvo ne dozvoljava upotrebu same biljke kanabisa u medicinske svrhe. Međutim, ljekari u ovoj državi imaju mogućnost legalnog prepisivanja sintetičkog proizvoda
„delta-9-tetrohidrokanabinol” (supstanca navedena u Aneksu II Konvencije o psihotropnim
supstancama), koji se na osnovu ljekarskog recepta priprema u apotekama.

Počev od 2012. godine, doktori mogu prepisati pripremu ekstrakata kanabisa koji su autorizovani
kao farmaceutski proizvodi od strane Federalne kancelarije za bezbjednost u zdravstvu, i Austrijske agencije za ljekove i medicinska sredstva. Trenutno, jedini odobreni lijek na bazi kanabisa u Austriji je Sativex, oralni sprej namijenjen liječenju spastičke paralize mišića.

Takođe, od 15. septembra 2015. godine, ljekarima je odobreno prepisivanje „delta-9-tetrahidrokanabinola” izolovanog od potentnih ekstrakata kanabisa, čistoće preko 95%.
Regulativa donesena 2008. godine u okviru Zakona o opojnim supstancama dozvoljava uzgajanje
visoko potentnog kanabisa za potrebe farmaceutskog istraživanja i proizvodnju ljekova u skladu
sa sigurnosnim mjerama koje određuje Austrijska agencija za zdravstvo i bezbjednost hrane koja
djeluje u okviru Ministarstva zdravlja. Uzgoj kanabisa, kojim se dobija „prirodni D-9-
tetrahidrokanabinol“ dostupan u apotekama, u nadležnosti je Agencije, koja tu aktivnost vrši u
ime proizvođača fitofarmaceutskih proizvoda. Svaki recept kojim se prepisuje upotreba ovog
proizvoda mora biti zasnovan na naučnim dokazima i medicinskoj praksi. Najčešća medicinska
stanja za koja se ovaj lijek prepisuje uključuju: grčeve (spastičnost) kod pacijenata s paralizom,
simptome multiple skleroze i drugih nervnih poremećaja, olakšavanje nepodnošljivih bolova, kao
i gubitka apetita, mučnine i povraćanja kod pacijenata sa kancerom.

Upotreba nabilona (nabilone), u potpunosti sintetički proizvedenog kanabinoida sličnog
tetrohidrokanabinolu (THC), nije regulisana Zakonom o opojnim supstancama. Supstance koje
sadrže nabilon koriste se u tretmanima anoreksije i kaheksije kod pacijenata oboljelih od AIDS-a,
kao i za liječenje mučnine i povraćanja prouzrokovanih hemoterapijom i zračenjem u sklopu
terapije za liječenje kancera, ali trenutno nijesu dostupne na austrijskom tržištu.6

Belgija

U Belgiji je upotreba kanabisa u medicinske svrhe legalna. Kraljevskim dekretom od 4. jula 2001.
apotekama je dozvoljena distribucija ljekova koji sadrže THC za liječenje većeg broja bolesti
(mučnina i druga stanja prouzrokovana hemoterapijom i zračenjem, glaukom, multipla skleroza,
AIDS i hronični bol), ali samo u slučajevima kada su ti ljekovi prepisani od strane specijalizovanog
ljekara povezanog s univerzitetskom bolnicom koja vrši klinička istraživanja, ili su prepisani za
hronične bolove od strane licenciranih Multidisciplinarnih centara za bol (Multidisciplinary Pain
Centers).

Kraljevski dekret od 4. jula 2001. poništen je novim kraljevskim dekretom od 11. juna 2015. godine, kojim se indirektno dozvoljava apotekama prodaja ljekova koji sadrže THC na recept ljekara opšte prakse. Ovim dekretom izričito se zabranjuje izrada farmaceutskih smješa koje sadrže kanabis.

Medicinska stanja za koje se ljekovi koji sadrže kanabis mogu prepisivati nijesu zakonski
regulisana, ali ti ljekovi moraju biti propisno licencirani. Trenutno je jedini takav lijek u Belgiji
Sativex, oralni sprej prvenstveno namijenjen liječenju mišićnih grčeva kod pacijenata s multiplom
sklerozom, koji je licenciran od avgusta 2012. godine. Krajem 2015. godine potpisan je sporazum
kojim se Nacionalni institut za zdravstveno i invalidsko osiguranje obavezao na refundiranje
troškova pacijentima koji koriste ovaj lijek.7

Bugarska

U Bugarskoj je upotreba kanabisa u bilo kom obliku u medicinske svrhe izričito zabranjena. U ovoj
zemlji upotreba kanabisa regulisana je Zakonom o opojnim supstancama i prekursora, kao i
Uredbom o klasifikaciji biljaka i opojnih supstanci, koja je stupila na snagu 10. novembra 2011.
godine. Ovom uredbom kanabis je svrstan na Listu I, na kojoj se nalaze supstance koje se smatraju
visoko rizičnim za javno zdravlje zbog štetnih efekata njihove zloupotrebe, te je stoga njihova
upotreba zabranjena u ljudskoj i veterinarskoj medicini.

U skladu sa članom 30 Zakona o opojnim supstancama i prekursora, „zabranjeni su proizvodnja,
prerada, trgovina, skladištenje, uvoz, izvoz, tranzit, prenos, transport, nuđenje, nabavljanje,
korišćenje i posjedovanje biljaka, opojnih supstanci i njihovih derivata“ nabrojanih na
gore pomenutoj listi.8

Češka

Češka Republika dozvoljava legalnu upotrebu kanabisa i njegovih derivata u medicinske svrhe.
Dozvole neophodne za uzgoj kanabisa predviđene su Zakonom br. 167/1998 o supstancama koje
izazivaju zavisnost. Ovim zakonom propisuje se niz uslova neophodnih za dobijanje pomenutih
dozvola, kao i pravila za postupanje sa ovim supstancama tokom procesa proizvodnje. Na primjer,
navodi se kako kanabis u medicinske svrhe može uzgajati isključivo pravno lice ili pojedinac
povezan s pravnim licem koje je prethodno pribavilo dozvolu za tu aktivnost od Državnog instituta
za kontrolu ljekova, kao i odobrenje za rukovanje supstancama i preparatima koji izazivaju zavisnost.9

Zakon br. 378/2007 o ljekovima reguliše izdavanje recepata za medicinski kanabis, kao i njegovu
distribuciju i upotrebu, te implementaciju sekundarnog zakonodavstva u ovoj oblasti. Pomenuto
sekundarno zakonodavstvo se u prvom redu odnosi na Dekret br. 236/2015, kojim se navode konkretni uslovi za prepisivanje, pripremanje, distribuiranje, naplatu i upotrebu individualno
pripremljenih farmaceutskih proizvoda koji sadrže medicinski kanabis.10 Zakon br. 378/2007
navodi kako je priprema preparata koji sadrže kanabis dozvoljena, uz određena ograničenja
kojima se definišu određene sorte kanabisa i indikacije za njihovo korišćenje, kvantitativna
ograničenja (ograničenje količine koju jedan pacijent može dobiti), kao i specijalnost ljekara koji
izdaje recept.11

Danska

U Danskoj je svaka upotreba biljnog kanabisa, uključujući i njegovo korišćenje u medicinske svrhe,
zakonom zabranjena, jer se ova biljka tretira kao ilegalna opojna supstanca. Međutim, situacija je
drugačija kada su u pitanju sintetički proizvodi koji sadrže ekstrakt kanabisa, te u ovoj državi
trenutno postoje dva lijeka koji sadrže aktivnu supstancu kanabisa, a čija je upotreba odobrena
(Sativex i Marinol). Ovi proizvodi se mogu koristiti u sklopu liječenja multiple skleroze, kao i u
radu specijalista neurologije.12

Estonija

Zakonodavstvo Estonije tretira kanabis kao ilegalnu opojnu supstancu čija je upotreba zabranjena, izuzev u medicinske ili naučne svrhe. Zakon o opojnim sredstvima i psihotropnim supstancama i njihovim prekursorima navodi kako je nadležni ministar zadužen za klasifikaciju ovih supstanci. Ova klasifikacija vrši se na osnovu Jedinstvene konvencije UN o opojnim supstancama iz 1961. godine, kao i Konvencije UN o psihotropnim supstancama iz 1971. godine, uzimajući u obzir stepen rizika od zloupotrebe opojnih sredstava i psihotropnih supstanci, kao i stepen zavisnosti koji prouzrokuju. Ovim konvencijama predviđa se da svaka država koja dozvoli upotrebu kanabisa u medicinske svrhe mora uspostaviti poseban kontrolni mehanizam kojim bi se onemogućila ilegalna cirkulacija medicinskog kanabisa.

U skladu s važećim estonskim zakonodavstvom, upotreba kanabisa i proizvoda na bazi THC-a (kao
i ostalih supstanci svrstanih na Listu I prema trenutno važećoj klasifikaciji) u medicinske svrhe
uslovljena je obrazloženim zahtjevom ljekara koji zatim mora biti odobren od strane nadležne komisije Ministarstva za socijalna pitanja. Trenutno u Estoniji ne postoji posebna dozvola za
prodaju medicinskih proizvoda koji sadrže kanabis. Uvoz supstanci sa Liste I, kao i medicinskih
proizvoda koji ih sadrže, mora biti prethodno odobren od strane Državne agencije za ljekove.13

Finska

Farmaceutski proizvodi, kao i njihova proizvodnja, uvoz, distribucija i prodaja u Finskoj regulisani
su Zakonom o ljekovima (br. 395/1987), kao i Finskim dekretom o ljekovima (br. 69/2011).

Osnovni cilj Zakona o ljekovima je obezbjeđivanje i promovisanje sigurnosti medicinskih
proizvoda, kao i njihove bezbjedne i ispravne upotrebe. Ovim zakonom takođe se obezbjeđuje
postojanje adekvatne proizvodnje i dostupnosti medicinskih proizvoda u ovoj državi.

Finska nema posebnu pravnu regulativu koja se isključivo bavi medicinskim kanabisom. Svi
medicinski proizvodi koji sadrže biljni kanabis ili sintetički dobijene kanabinoide regulisani su
istim zakonima i ostalim propisima kao i drugi medicinski proizvodi. Jedan broj izolovanih ili
hemijski dobijenih kanabinoida, kao i biljnih proizvoda od kanabisa takođe se nalazi na listi
opojnih supstanci, tako da moraju biti ispoštovani i propisi kojima se te supstance regulišu.

Od 2012. godine na finskom tržištu postoji jedan odobreni medicinski proizvod koji sadrži ekstrakt kanabisa: oralni sprej Sativex, koji se prepisuje odraslima oboljeljima od multiple skleroze koji pate od mišićne spastičnosti, a ostali ljekovi im ne pomažu. Takođe, neophodno je da ovi pacijenti tokom probne terapije pokažu značajno poboljšanje kada su u pitanju navedeni simptomi. Specijalisti neurologije i doktori zapošljeni u neurološkim klinikama mogu započeti terapiju Sativex-om, dok produženje terapije i obnavljanje recepata može obavljati bilo koji ljekar, pod uslovom da je terapija započeta na propisan način.

U skladu sa Zakonom o ljekovima, Finska agencija za ljekove (Fimea) može izdavati dozvole za
upotrebu medicinskih proizvoda čije je reklamiranje zabranjeno u pojedinačnim specifičnim
slučajevima. Upotreba može biti odobrena na osnovu samilosti u vanrednim slučajevima kada
nijedna druga terapija nije adekvatna, ili ne postiže željene rezultate. Određenom broju pacijenata
je po ovom osnovu odobrena upotreba proizvoda na bazi kanabisa koji nijesu autorizovani u
Finskoj već u nekoj od drugih evropskih država, najčešće za olakšavanje bolova prouzrokovanih
kancerom.14

Francuska

U Francuskoj, kanabis i njegovi ekstrakti nalaze se na listi opojnih supstanci. Ipak, Dekretom br.
2013-473 od 5. juna 2013. godine, koji se tiče farmaceutskih proizvoda, izmijenjene su odredbe
sadržane u članovima 5132-5186 Kodeksa o javnom zdravlju, kojima se zabranjuje korišćenje
kanabisa i njegovih derivata u farmaceutskoj proizvodnji. Na osnovu ovog dekreta, Državna agencija za bezbjednost ljekova i zdravstvenih proizvoda (ANSM) ima ovlašćenje da izdaje marketinšku dozvolu za farmaceutske proizvode koji u sebi sadrža kanabis ili njegove derivate. Pomenutim dekretom takođe se odobravaju proizvodnja, transport, uvoz, izvoz, posjedovanje, nuđenje, nabavljanje i upotreba ovih farmaceutskih proizvoda.

Prethodno je u Francuskoj bila dozvoljena upotreba tetrahidrokanabinola (THC), aktivnog sastojka kanabisa proizvedenog pod imenom Marinol, u terapeutske svrhe. Marinol je bio dostupan na osnovu ljekarskog recepta, ali je njegova upotreba bila predmet strogog nadzora, u skladu s okvirom privremenog odobrenja za korišćenje. Tokom 2014. godine, na primjer, Državna agencija za bezbjednost ljekova i zdravstvenih proizvoda registrovala je 105 zahtjeva za odobrenje upotrebe ovog lijeka, dok je započeto 77 terapija, uglavnom s ciljem liječenja neuropatskih bolova.

Nakon opisane izmjene zakonodavstva u ovoj oblasti, Državna agencija za bezbjednost ljekova i
zdravstvenih proizvoda je u julu 2013. godine dobila zahtjev za odobrenje novog farmaceutskog
proizvoda, Sativex-a. U zahtjevu se navodi kako se ovaj lijek koristi za liječenje umjerene do teške
spastičnosti kao posljedice multiple skleroze kod odraslih pacijenata koji nijesu adekvatno
odgovorili na prethodni tretman. Marketinška dozvola za ovaj lijek izdata je 8. januara 2014. Prvo
prepisivanje ovog lijeka rezervisano je za neurologe i specijaliste bolničke rehabilitacije. S
obzirom na to da je riječ o supstanci s opojnim dejstvom, validnost recepata ograničena je na 28
dana. Ukoliko pacijent želi da obnovi recept u periodu između bolničkih pregleda, to može učiniti
kod ljekara opšte prakse, dok lijek prepisan na taj način može kupiti u apotekama.15

Grčka

Upotreba kanabisa u Grčkoj je u potpunosti zabranjena. Kanabis i njegovi derivati smatraju se
ilegalnim drogama. Od ove klasifikacije izuzeti su jedino svježi prozvodi posebne sorte kanabisa
(Cannabis Sativa L), odnosno industrijske konoplje, koja ima znatno niži nivo psihoaktivne
supstance THC (do 0,2%), u skladu sa zakonodavstvom Evropske unije. Zajedničkom
ministarskom odlukom ministra ruralnog razvoja i ishrane, i ministra pravde, transparentnosti i
ljudskih prava, definisani su uslovi za uzgoj pomenute sorte kanabisa, kao i nadzorni i kontrolni
mehanizmi u vezi s tim procesom.16

Holandija

U Holandiji je legalna upotreba kanabisa u medicinske svrhe. Iako ne postoji posebna pravna
regulativa kojom se konkretno uređuje upotreba ove supstance, članom 4 Opijumskog zakona
navodi se kako se kontrolisane supstance navedene u njegovim aneksima (uključujući kanabis)
mogu izdavati na recept u apotekama, u skladu sa zakonom predviđenim uslovima.17

Hrvatska

U Hrvatskoj je legalizovana upotreba kanabisa i njegovih proizvoda u medicinske svrhe. Pravilnik
o mjerilima za razvrstavanje ljekova te o propisivanju i izdavanju ljekova na recept („Narodne
novine“ br. 86/2013, 90/2013, 102/2014 i 107/2015) koji je stupio na snagu u septembru 2015. godine, legalizovao je upotrebu medicinskih proizvoda na bazi kanabisa, kao i povezanih
farmaceutskih smješa.

Ovim Pravilnikom propisuje se da medicinski proizvodi koji sadrže tetrahidrokanabinol (THC)
mogu biti prepisani od strane ljekara opšte prakse, na preporuku specijaliste neurologije, interne
onkologije ili onkološke radioterapije, infektologije ili neuropedijatrije, i to za liječenje sljedećih
stanja: multiple skleroze, kancera, nekih oblika epilepsije i AIDS-a.18

Italija

U Italiji, upotreba kanabisa dozvoljena je u terapeutske svrhe, ali je s druge strane italijanskim
zakonodavstvom, odnosno Zakonom o narkoticima (br. 309/1990), zabranjeno uzgajanje biljaka
koje sadrže psihoaktivne sastojke. Kao izuzeci tretiraju se biljke namijenjene u naučne,
eksperimentalne ili obrazovne svrhe. U tim slučajevima, lica koja su odgovorna za uzgajanje
biljaka (ovo pravo ograničeno je na univerzitete i javne laboratorije za institucionalno istraživanje) moraju prethodno dobiti posebnu dozvolu koju izdaje ministar zdravlja. Gore pomenutim zakonom, odnosno njegovim članom 27, ustanovljena je procedura za autorizaciju uzgajanja kanabisa. Vojska vrši periodične preglede kako bi se osiguralo poštovanje predviđenih uslova, kao i postojanje garancija predviđenih postupkom autorizacije.

Na osnovu dogovora od 18. septembra 2014. godine, Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo odbrane
pokrenuli su pilot projekat domaće proizvodnje supstanci i biljnih preparata od kanabisa, koju
vrši Hemijska farmaceutska vojna fabrika (SCFM) u Firenci, koja obezbjeđuje pouzdanost i
bezbjednost procesa. Svrha ovog projekta je obezbjeđivanje jednakog pristupa ovim preparatima
za sve pacijente širom zemlje, izbjegavanje neautorizovanih, falsifikovanih ili ilegalnih proizvoda,
kao i obezbjeđivanje pravednih cijena proizvoda.

U skladu sa zakonodavstvom EU, farmeri mogu uzgajati konoplju isključivo u svrhe proizvodnje
vlakana, kao i u druge indistrijske svrhe, izuzimajući farmaceutske, uz korišćenje sertifikovanog
sjemena, na osnovu pravne regulative koja se odnosi na takvu proizvodnju, u skladu s pravilima
koja ustanovljava Ministarstvo hrane, poljoprivrede i šumarstva.19

Irska

Upotreba kanabisa u Irskoj je zakonom zabranjena. Ipak, postoji ograničen broj izuzetaka od ovog
pravila: njegova upotreba je dozvoljena u svrhe istraživanja, kao i u sklopu medicinskih proizvoda
za ljudsku upotrebu kojima je odobrena marketinška dozvola, a koji se koriste u vidu tečnog rastvora koji se upotrebljava kao oralni sprej. Jedini takav proizvod koji trenutno ima licencu irskog Regulatornog tijela za zdravstvene proizvode (Health Products Regulatory Authority -
HPRA) je sprej Sativex.

Zakon o zloupotrebi narkotika iz 1977. godine navodi kako se određena supstanca proglašava
„kontrolisanim lijekom“ uredbom Vlade. Jedna od takvih kontrolisanih supstanci je i kanabis, što
znači da je njegovo posjedovanje u Irskoj ilegalno. Ipak, isti zakon navodi kako ministar zdravlja
može dozvoliti posjedovanje takvih supstanci određenim osobama ili grupama ljudi, pod određenim uslovima. Kako bi se spriječila eventualna zloupotreba, ministar zdravlja može odobriti izdavanje kontrolisanih supstanci na recept od strane registrovanih ljekara, zubara ili veterinarskih hirurga. Ipak, član 13 Zakona o zloupotrebi narkotika navodi sljedeće:

Ukoliko je, u slučaju kontrolisanih ljekova, ministar (zdravlja) mišljenja da je u javnom interesu:
1) da proizvodnja, priprema, prodaja, nabavka, distribucija i posjedovanje određene supstance
budu u potpunosti ilegalni, ili ilegalni osim u svrhe istraživanja ili u druge svrhe definisane
uredbom, ili
2) da bude nezakonito da osoba koja je ljekar, zubar, veterinar ili farmaceut ima u svom posjedu,
izuzev na osnovu posebne dozvole nadležnog ministra.

Ministar može odrediti na koje se supstance ovaj propis primjenjuje, te shodno tome ukinuti
postojeće izuzetke u pogledu posjedovanja i profesionalne upotrebe supstanci. Kanabis je prema
irskom zakonodavstvu jedna od tih kontrolisanih supstanci, te podliježe strožim restriktivnim
mjerama. Bilo kakva upotreba kanabisa ilegalna je, izuzev u sljedećim slučajevima:

- istraživanja, forenzičke analize ili korišćenja kao sirovine u industrijskoj proizvodnji;
- uzgajanja određenih sorti konoplje, u skladu s regulativom Evropske unije;
- kada ljakar ili farmaceut posjeduje posebnu dozvolu izdatu od strane ministra zdravlja;
- upotrebe posebnih formi kanabisa u skladu s Pravilnikom o zloupotrebi droga iz 1988. godine.

Pomenuti Pravilnik navodi kako je dozvoljena upotreba kanabisa u sklopu odobrenih medicinskih
proizvoda koji sadrže tečni ekstrakt kanabisa, imaju određeni sastav i izgled, i kao takvi mogu biti
prepisani, skladišteni i posjedovani za liječenje pacijenata.20

Kipar

Na Kipru, Zakon o opojnim drogama i psihotropnim supstancama definiše kontrolisane supstance
i kategoriše ih prema njihovim osobinama. Ovaj zakon takođe sadrži stroge odredbe koje se tiču
uvoza, izvoza, proizvodnje, posjedovanja i upotrebe ovih supstanci, te definiše s tim povezane
prekršaje i pripadajuće kazne. U skladu sa gore navedenim zakonom, zabranjen je svaki oblik
proizvodnje, posjedovanja i upotrebe kanabisa, uključujući i njegovu upotrebu u medicinske svrhe.21

Međutim, u kiparskom Parlamentu nedavno je podnesen predlog zakona kojim bi se omogućilo
korišćenje kanabisa u medicinske svrhe. Ovaj predlog zakona trenutno je predmet rasprave nadležnog odbora zaduženog za zdravstvo. Takođe, nadležni ministar posjeduje diskreciono pravo da u određenim slučajevima odobri uvoz medicinskog kanabisa pacijentima koji boluju od kancera.22

Letonija

Upotreba kanabisa u medicinske svrhe u Letoniji je definisana Zakonom o procedurama legalne
trgovine opojnim i psihotropnim supstancama i farmaceutskim proizvodima, koji sadrži listu
zabranjenih biljaka, supstanci i farmaceutskih proizvoda. Ovim zakonom zabranjuju se uzgoj,
proizvodnja, priprema, uvoz, izvoz, distribucija, reklamiranje, transport, skladištenje, nabavljanje,
korišćenje i tranzit pomenutih biljaka, supstanci i proizvoda.

Letonsko zakonodavstvo različito tretira dvije podvrste kanabisa. Kada je u pitanju cannabis indica, njegova sadnja je ilegalna na teritoriji ove države. Što se tiče vrste cannabis sativa, njegov uzgoj je dozvoljen za potrebe prikupljanja vlakana i sjemena, kao i u hortikulturne svrhe. Sadnice ove biljke moraju biti na otvorenom (zabranjena je njihova proizvodnja u zatvorenim prostorima i staklenicima). Uništavanje nezakonitih sadnica kanabisa smatra se dužnošću vlasnika zemljišta
na kom se nalaze.

U slučajevima kada su biljke, supstance i farmaceutski proizvodi tretirani ovim zakonom potrebni
za medicinska i veterinarska naučna istraživanja, za određivanje njihovih fizičkih i hemijskih
svojstava ili u edukativne svrhe, Državna agencija za ljekove može izdati fizičkim licima dozvolu
za uzgoj takvih biljaka, odnosno nabavljanje supstanci i medicinskih proizvoda. Procedure izdavanja, suspendovanja i poništenja dozvole, kao i uslovi za njeno dobijanje, definisani su odlukom Vlade.

S obzirom na to da letonski registar farmaceutskih proizvoda ne sadrži ljekove koji sadrže
kanabis, cijene liječenja takvim ljekovima i medicinskim kanabisom nijesu pokrivene zakonskim
zdravstvenim osiguranjem.23

Litvanija

Upotreba kanabisa, kao i medicinskih proizvoda koji sadrže ovu biljku, zabranjena je u Litvaniji.
Biljka kanabisa, ulje i smola koji se dobijaju njenom preradom, kao i ekstrakti i tinkture kanabisa,
nalaze se na listi kontrolisanih biljaka, narkotika i psihotropnih supstanci. Upotreba supstanci sa
ove liste u medicinske svrhe izričito je zabranjena Zakonom o kontroli narkotika i psihotropnih
supstanci. Listu sačinjava Ministarstvo zdravlja, na osnovu Jedinstvene konvencije UN o opojnim
supstancama iz 1961. godine. Pomenutim zakonom zabranjeno je svako nabavljanje, držanje,
prenošenje, prerađivanje, proizvodnja, uvoz, izvoz i korišćenje u naučne svrhe bilo koje supstance
sa liste, bez prethodno dobijene dozvole u sklopu stroge procedure ustanovljene od strane litvanske Vlade. Takođe je zabranjeno uzgajanje biljaka kanabisa, maka i koke na teritoriji Litvanije. Veoma male količine delta-9-tetrahidrokanabinola koriste se u laboratorijskim kriminalističkim istraživanjima, za potrebe otkrivanja kanabinoidnih supstanci.24

Luksemburg

Upotreba kanabisa u Luksemburgu u načelu je zabranjena, odnosno ilegalna. Međutim, ovo pitanje
nedavno je pokrenuto u Parlamentu, kada je dio poslanika postavio pitanje ministru zdravlja i
ministru pravde u vezi sa dekriminalizacijom upotrebe kanabisa u medicinske svrhe. Posljednje
poslaničko pitanje u vezi s ovom temom postavljeno je u julu 2014. godine s ciljem utvrđivanja
stava Vlade Luksemburga prema ovom pitanju.

Parlament mladih (JugendParlament)25  usvojio je 22. jula 2014. godine rezoluciju kojom se poziva
na legalizaciju upotrebe kanabisa, između ostalog i u medicinske svrhe. Javna peticija (br. 481 –
Legalizacija kanabisa u medicinske svrhe) upućena je 4. juna 2015. godine Parlamentu na
razmatranje, ali još uvijek nije dostigla 4.500 potpisa neophodnih za započinjanje javne rasprave
sa članovima nadležnog parlamentarnog odbora26.

Mađarska

Krivični zakonik Mađarske (tačnije njegovi članovi 176-180) zabranjuje svaku upotrebu opojnih
supstanci, uključujući kanabis. Nadležno ministarstvo navodi kako je upotreba kanabisa teoretski
moguća u budućnosti kada je liječenje određenih bolesti u pitanju. Iz tog razloga, u Mađarskoj je
upotreba kanabisa u medicinske svrhe trenutno u procesu razmatranja. Sve veći broj ljekara i
organizacija podržava legalizaciju kanabisa u medicinske svrhe, iako još uvijek ne postoji konsenzus o tom pitanju, s obzirom na to da su mišljenja o ovom pitanju još uvijek podijeljena. Prema informacijama kojima raspolaže Nacionalni institut za farmaciju i ishranu, trenutno ne
postoje zahtjevi za uvoz medicinskih proizvoda koji sadrže kanabinoide.27

Njemačka

Upotreba kanabisa i kanabinoida u medicinske svrhe dozvoljena je u Njemačkoj pod određenim
uslovima, i predmet je detaljne kontrole. Uslovi pod kojima se kanabis i kanabinoidi u ovoj zemlji
mogu koristiti u terapeutske svrhe definisani su zakonima kojima se regulišu opojne supstance i
farmaceutski proizvodi. Zakon o narkoticima u svojim aneksima sadrži listu supstanci i smješa
koje njemačko zakonodavstvo tretira kao opojne supstance, odnosno narkotike.

Aneksi I, II i III Zakona o narkoticima sadrže supstance koje taj akt tretira, kategorisane po tome
da li je moguće njihovo reklamiranje i izdavanje na recept. Podjela je izvršena na supstance koje
nije moguće reklamirati niti izdavati na recept (Aneks I), supstance koje je moguće reklamirati, ali
nije moguće izdavati na recept (Aneks II), i supstance koje je moguće reklamirati i izdavati na
osnovu recepta (Aneks III).

Savezna Vlada je 25. Uredbom o izmjenama Zakona o narkoticima 2011. godine izmijenila opis
kanabisa u navedenim aneksima, kako bi se omogućio svaki oblik razvoja i odobravanja gotovih
medicinskih proizvoda na bazi ove biljke, kao i njihovo prepisivanje pacijentima. Ova odredba
omogućila je proizvodnju medicinskih proizvoda koji sadrže kanabis na teritoriji Njemačke, kao i
njihovo prepisivanje od strane ljekara nakon obavljenih kliničkih testiranja i dobijenog odobrenja.
Od stupanja ove uredbe na snagu 2011. godine, samo jedan proizvod koji sadrži kanabis je odobren: sprej Sativex s ekstraktom kanabisa za liječenje simptoma multiple skleroze, koji je odobren 1. jula 2011. godine. Prepisivanje ovog lijeka podliježe strogim ograničenjima Zakona o narkoticima, koja se odnose i na druge supstance tretirane tim zakonom koje je moguće dobiti na recept. Zakon predviđa da narkotici mogu biti prepisani jedino ako ljekar odluči da je njihova upotreba dopuštena i neophodna u skladu s opšteprihvaćenim pravilima medicinske nauke.

Gotovi farmaceutski proizvodi koji sadrže kanabis ili kanabinoide, a koji su prethodno odobreni u
nekoj drugoj državi, mogu se uvoziti u Njemačku i izdavati pacijentima u malim količinama od
strane apoteka. Aktivni sastojak kanabisa, dronabinol, uključen je u Aneks III Zakona o
narkoticima uredbom Vlade od 1998. godine, kao supstanca koju je moguće reklamirati i izdavati
na osnovu recepta. Farmaceutski proizvod Marinol, koji je odobren u Sjedinjenim Američkim
Državama i nekim neevropskim državama za liječenje dviju indikacija (nedostatak apetita i
gubitak težine kod pacijenata sa AIDS-om i povraćanje kod pacijenata s kancerom koji se liječe
hemoterapijom) zasnovan je na dronabinolu. U ovom slučaju smatra se da je efikasnost
medicinskog proizvoda dokazana u državi porijekla, a kako u Njemačkoj ne postoji adekvatan
zamjenski lijek za navedene indikacije, prepisivanje ovakvih ljekova i njihov uvoz mogući su u
skladu s odredbama Zakona o narkoticima. Isti propisi primjenjuju se i na farmaceutski proizvod
Nabilone, koji je npr. odobren u Ujedinjenom Kraljevstvu od 2009. godine za liječenje pacijenata
koji pate od anoreksije, kaheksije, AIDS-a i pacijenata s kancerom koji primaju citostatike ili
radioterapiju. Aktivni sastojak kanabisa nabilon, koji je osnovni sastojak ovog lijeka, uključen je u
Aneks III Zakona o narkoticima 1984. godine.

Aktivni sastojci kanabisa, dronabinol i nabilon, dakle, mogu biti reklamirani i prepisivani
pacijentima, mogu biti nabavljani od strane apoteka, između ostalog i za pripremu posebnih
farmaceutskih smješa, te se mogu izdavati na osnovu posebnog formulara i ljekarskog recepta.
Ipak, nije dozvoljeno praviti farmaceutske smješe od samog kanabisa, s obzirom na to da sama
biljka nije navedena u Aneksu III, već samo njeni aktivni sastojci kao gotovi proizvodi.

U slučajevima kada terapija standarnim medicinskim sredstvima nije moguća, ozbiljno bolesni
pacijenti mogu podnijeti prijavu Saveznom institutu za ljekove i medicinska sredstva za dobijanje
posebne dozvole predviđene Zakonom o narkoticima, kojim bi im se omogućila nabavka samog
kanabisa ili njegovog ekstrakta za korišćenje u sklopu samoterapije pod nadzorom ljekara. Medicinski kanabis apoteke mogu nabaviti od licenciranih prodavaca iz Holandije, i smiju ga
izdavati isključivo pacijentima koje imaju pomenutu posebnu dozvolu. U skladu sa zakonom,
Savezni institut za ljekove i medicinska sredstva može izdati posebnu dozvolu za kupovinu
standardizovanog ekstrakta kanabisa ili standardizovanih cvjetova ove biljke iz apoteke u
medicinske svre, ukoliko je to u „javnom interesu“. U vezi s ovom definicijom, Savezni
administrativni sud je naveo kako je tretman ozbiljno oboljelih pacijenata kanabisom u javnom
interesu ako omogućava izlječenje ili olakšava simptome bolesti, a ne postoji efikasan medicinski
proizvod s istim efektom koji je odobren i finansijski dostupan pacijentu.28

Poljska

U Poljskoj, u skladu sa Zakonom o borbi protiv zavisnosti od droge, usvojenim 29. jula 2005.
godine, narkotici su sortirani u četiri grupe prema stepenu rizika od izazivanja zavisnosti putem
korišćenja u medicinske ili druge svrhe. Kanabis pripada dvijema grupama: grupi I-N (supstance
koje izazivaju zavisnost, predstavljaju ozbiljan rizik od zloupotrebe i zahtijevaju strogu kontrolu)
i grupi IV-N (najopasnije supstance, već navedene u grupi I-N, koje su posebno štetne i imaju
izuzetno ograničenu medicinsku i terapeutsku vrijednost i predmet su veoma stroge kontrole).

Poljsko zakonodavstvo tretira kanabis kao supstancu koja:
- može biti korišćena isključivo u medicinske, industrijske i istraživačke svrhe;
- može biti korišćena isključivo za sprovođenje istraživanja i obezbjeđivanje medicinskog
tretmana životinja.

U Poljskoj, marketinška dozvola za farmaceutske proizvode (uključujući proizvode koji sadrže
kanabis) regulisana je Zakonom o farmaceutskom pravu od 6. septembra 2001. Trenutno postoji
samo jedan farmaceutski proizvod koji sadrži kanabis sa marketinškom dozvolom: Sativex, koji je
odobren u Poljskoj u skladu sa Evropskom procedurom o međusobnom priznanju.29

Portugal

U Portugalu, kanabis je Zakonom o ljekovima (br. 15/93) definisan kao opojna supstanca, te je
njegova prodaja u ovoj zemlji zabranjena. Ne postoji posebna pravna regulativa kada je u pitanju
medicinska upotreba ove biljke, ali član 15 ovog zakona navodi kako ljekari imaju pravo da
prepisuju inače zabranjene supstance, uključujući tu i ekstrakt kanabisa. Ipak, ovim se članom
detaljnije ne regulišu posebni uslovi, niti drugi kriterijumi za ovu upotrebu.

U decembru 2003. godine, predložen je nacrt zakona (br. 392/IX) s ciljem ustanovljavanja opšte
dozvole za medicinske recepte za upotrebu kanabisa u slučajevima ozbiljnih, hroničnih i fatalnih
bolesti, ali je nacrt odbijen od strane Parlamenta, i od tada nije raspravljano o ovoj temi.30

Rumunija

Upotreba kanabisa u medicinske svrhe legalna je u Rumuniji. U ovoj zemlji ta tematika je
regulisana Zakonom br. 339/2005, kojim se propisuje pravni tretman biljaka, opojnih supstanci i
psihotropnih supstanci i smješa. Zakonodavstvo kojim se reguliše ova oblast mijenjano je nekoliko
puta od 2005. godine.

Glava VII Zakona br. 339/2005 reguliše medicinsku upotrebu i distribuciju opojnih sredstava i
psihotropnih supstanci i smješa. Članom 37 Zakona navodi se kako ove supstance mogu biti
korišćene u medicinske svrhe isključivo na osnovu ljekarskog recepta, u skladu s metodološkim
pravilima za primjenu ovog zakona. Ove supstance i smješe mogu biti prepisane na posebnim
formularima, ili u registrima ljekarskih recepata namijenjenim isključivo njima, kao i u sanitarnim
jedinicama za medicinu i veterinu, u skladu sa uslovima koje diktiraju metodološka pravila za
primjenu ovog zakona.

Član 38 istog zakona navodi sljedeće:

1) Biljke i supstance navedene u Aneksu mogu biti prepisane pacijentima u skladu sa članom 37,
isključivo u vidu industrijskih ili farmaceutskih preparata, od strane licenciranih ljekara ili
veterinara, u skladu s metodološkim pravilima primjene ovog zakona.
2) Pacijenti koji koriste terapiju ljekovima koji sadrže opojna sredstva ili psihotropne supstance
navedene u Aneksu, mogu posjedovati određenu količinu tih supstanci, isključivo na osnovu
ljekarskog recepta.
3) Neiskorišćeni ljekovi koji sadrže opojna sredstva ili psihotropne supstance, izdati na osnovu
recepta, biće uništeni u skladu s procedurama navedenim u metodološkim pravilima za primjenu
ovog zakona.31

Slovačka

U skladu sa Zakonom 139/1998 o narkoticima, uzgajanje kanabisa u Slovačkoj je zabranjeno.
Izuzeci od ove zabrane uključuju uzgoj ove biljke u industrijske svrhe, ili za potrebe istraživanja.
Uzgoj kanabisa u industrijske svrhe moguć je uz odobrenje Ministarstva zdravlja, koje je validno
godinu dana od datuma izdavanja. Prerada sjemena kanabisa sa posebne liste takođe je moguća
uz prethodno dobijeno odobrenje Ministarstva zdravlja.

U slovačkom zakonodavstvu ne postoji akt koji se konkretno bavi regulisanjem medicinske
upotrebe kanabisa. Što se tiče konkretnih medicinskih proizvoda, jedini takav proizvod čija je
prodaja trenutno odobrena u ovoj zemlji jeste oralni sprej Sativex. 32

Slovenija

Nakon dugotrajne kampanje civilnog društva i zainteresovane javnosti, nacrt Zakona o kanabisu,
podnesen od strane Kanabis kluba Slovenije i podržan sa 5.000 potpisa građana, bio je predmet
rasprave parlamentarnog Odbora za zdravstvo na sjednici održanoj 19. februara 2014. Iako
predlog zakona nije dobio potrebnu većinu, nadležni odbor usvojio je odluku kojom se zahtijeva
od Ministarstva zdravlja da reguliše ovo pitanje, naročito nakon što su medicinski eksperti izrazili
podršku korišćenju aktivnih sastojaka kanabisa za liječenje simptoma određenih bolesti.

Na osnovu odluke Odbora, Vlada Slovenije je na svojoj 63. sjednici, održanoj 23. juna 2014. usvojila
odluku o regulisanju upotrebe kanabisa u medicinske svrhe u okviru Dekreta o klasifikaciji
ilegalnih narkotika, čime se dozvoljava upotreba medicinskih proizvoda na bazi kanabisa u ovoj
državi. Vlada je revidirala Dekret o klasifikaciji ilegalnih narkotika, uzimajući u obzir veći broj
novih psihoaktivnih supstanci identifikovanih u EU i Sloveniji, ali je novi tekst kritikovan kao
komplikovan i netransparentan u praksi.

Kanabis, sa izuzetkom industrijskog kanabisa (konoplje) je i dalje klasifikovan kao ilegalna
supstanca, dok se registrovani medicinski proizvodi na bazi kanabisa mogu prepisivati
pacijentima s ciljem liječenja bolesti ili olakšavanja simptoma određenih bolesti i zdravstvenih
stanja. Trenutno je u opticaju nekoliko farmaceutskih proizvoda, namijenjenih sprečavanju
mučnine, umanjenju bolova i stimulisanju apetita kod pacijenata s kancerom, smanjenju mišićnih
grčeva i olašanja neuropatskih bolova kod pacijenata s multiplom sklerozom, kao i stimulisanju
apetita kod pacijenata oboljelih od AIDS-a. Prirodni i sintetički kanabinoidi dostupni su kao
farmaceutski proizvodi u vidu pilula, kapsula, kapi i sprejeva.

Dakle, kanabinoidi su u Sloveniji dostupni kao ljekovi na recept. Ipak, s druge strane, postojećim
zakonodavstvom zabranjuju se uzgajanje, posjed, prerada i prodaja kanabisa sa sadržajem THC-a
od preko 0,2%. Ljekarima nije dozvoljeno prepisivanje biljnog kanabisa, hašiša ili hašišovog ulja,
iz razloga što nijesu registrovani kao medicinski proizvodi. Istovremeno, ove supstance nalaze se
na listi zabranjenih narkotika, što znači da je zabranjena njihova proizvodnja, prodaja, kao i
omogućavanje njhovog uživanja. Posjedovanje za ličnu upotrebu tretira se kao prekršaj, i kažnjava
se novčano.33

Španija

Špansko zakonodavstvo ne pravi razliku između terapeutske, odnosno medicinske upotrebe
kanabisa, i njegovog korišćenja u rekreativne svrhe. Krivični zakonik zabranjuje prodaju kanabisa,
ali je dozvoljeno njegovo konzumiranje. Takođe, dozvoljeni su uzgoj i konzumacija kanabisa u
privatnom prostoru.

Ovakav zakonodavni tretman omogućio je istraživanja o upotrebi kanabisa u medicini, kao i
osnivanje grupa koje podržavaju njegovu upotrebu u toj oblasti. Ipak, još uvijek ne postoji poseban
zakonodavni akt kojim se reguliše medicinska upotreba kanabisa.34

Švedska

Trenutno u Švedskoj postoji samo jedan odobreni farmaceutski proizvod koji sadže kanabinoidne
supstance – Sativex. Ne postoji pravni akt koji posebno reguliše upotrebu kanabisa u medicinske
svrhe. Sativex je odobren na osnovu pravnog okvira EU za zajedničku procjenu farmaceutskih
proizvoda. Jedina indikacija za koju je odobrena upotreba ovog lijeka su mišićni grčevi kod
pacijenata oboljelih od multiple skleroze. Ipak, moguća je i njegova „nezvanična“ upotreba za
liječenje nekih vrsta neuroloških bolova. Sativex je moguće kupiti isključivo na osnovu recepta.

Upotreba i posjedovanje ilegalnih droga (u koje spada kanabis) su krivična djela u skladu s
važećim švedskim zakonodavstvom. Agencija za medicinske proizvode kontroliše i nadgleda
upotrebu medicinskih, kozmetičkih, higijenskih i medicinsko-tehničkih proizvoda. U njenoj
nadležnosti je i odobravanje novih medicinskih proizvoda. Nadležnost Agencije da usvaja
regulativu u ovoj oblasti zasnovana je prvenstveno na Zakonu o medicinskim proizvodima i
Uredbi o medicinskim proizvodima.35

Ujedinjeno Kraljevstvo

Upotreba biljnog kanabisa u medicinske svrhe nije legalna u Ujedinjenom Kraljevstvu. U skladu sa
Zakonom o zloupotrebi ljekova od 1971. godine, kanabis je klasifikovan kao supstanca B klase.
Ovim zakonom zabranjuju se posjedovanje, proizvodnja, prodaja, uvoz i izvoz ilegalnih supstanci.
Sativex, lijek na bazi ekstrakta kanabisa ima potrebnu dozvolu i njegovo korišćenje je legalno u
Ujedinjenom Kraljevstvu, isključivo na osnovu ljekarskog recepta.36


izvor 


_____________________________________________

1 UNODC World Drug Report 2016,
https://www.unodc.org/doc/wdr2016/WORLD_DRUG_REPORT_2016_web.pdf (pristupljeno 13.12.2016)
2 Grant et al. Medical Marijuana: Clearing Away the Smoke,
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3358713/ (pristupljeno 26.12.2016)
3 Borgelt et al. The Pharmacologic and Clinical Effects of Medical Cannabis
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/phar.1187/full (pristupljeno 22.12.2016)
4 Ovim radom obuhvaćeno je 27 država članica Evropske

6 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
7 ibid.
8 ibid.
9 Zakon br. 167/1998 o supstancama koje izazivaju zavisnost http://www.mzcr.cz/Cizinci/dokumenty/actno167/1998-coll-_8933_3108_23.html
(pristupljeno 26.12.2016)
10 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
11 Zakon br. 378/2007 o ljekovima http://www.sukl.eu/sukl/legislation-of-the-czech-republic (pristupljeno 22.12.2016
12 ECPRD zahtjev br. 2710, Medicinska upotreba kanabisa, 10.12.2014.
13 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016
14 ibid.
15 ibid
16 ibid.
17 ibid.
18 ibid.
19 ECPRD zahtjev br. 2710, Medicinska upotreba kanabisa, 10.12.2014.
20 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016
21 ECPRD zahtjev br. 2710, Medicinska upotreba kanabisa, 10.12.2014.
22 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
23 ECPRD zahtjev br. 2710, Medicinska upotreba kanabisa, 10.12.2014
24 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
25 Parlament mladih Luksemburga predstavlja platformu koja omogućava građanima Luksemburga između 14 i 24 godine da međusobno raspravljaju o temama koje ih tiču ili ih interesuju.
26 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
27 ibid.
28 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
29 ECPRD zahtjev br. 2710, Medicinska upotreba kanabisa, 10.12.2014.
30 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016
31 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14.1.2016.
32 ibid
33 ibid.
34 ibid.
35 ibid.
36 ECPRD zahtjev br. 3026, Legalna upotreba kanabisa (marihuane) u medicinske svrhe, 14. 1. 2016.